De afgelopen maanden hebben veel ondernemers hun huiswerk gedaan. Moeten doen. Zij hebben hun aandacht bij gebrek aan afzet mogelijkheden, vooral intern gericht. Op basis van de nieuwe werkelijkheid hebben ze de doelen, de structuur, processen en vooral de kosten en inkomsten van het bedrijf herijkt. De lijn van bestaande producten en diensten tegen het licht gehouden. Contacten en contracten met medewerkers, leveranciers en shareholders beoordeeld. Is nadruk gelegd op de werkelijk onderscheidende kwaliteit van hun product en dienst en hoe de interne organisatie de processen hiervoor heeft ingericht. Veel is opgeruimd, aangepast en verbeterd. Ondernemingen zijn hierdoor weerbaarder en levensvatbaarder geworden of … zijn verdwenen. Een soort natuurlijk selectieprincipe. Maar wat betekenen die veranderingen en aanpassingen in de onderneming dan nu voor de mens. Hoe wordt de mens in zijn of haar rol als werknemer in deze periode weerbaarder en levensvatbaarder?
Dit natuurlijke selectie principe werd door Charles Darwin beschreven in zijn baanbrekende boek uit 1895: On the Origin of Species.
Hij gaf daarin aan dat als je bijvoorbeeld naar een overwoekerde rivieroever kijkt je heel veel verschillend opgebouwde vormen van leven kan waarnemen. Vormen die allemaal op een complexe manier afhankelijk van elkaar zijn. Deze levensvormen zijn volgens Darwin gevormd door natuurwetten die rondom ons aanwezig zijn.
Natuurwetten zoals: groei met reproductie en voortplanting; overerving van eigenschappen; variatie als gevolg van allerlei (in)directe leefomstandigheden en gebruik en onbruik; sterke toename in aantallen die leidt tot een strijd om het bestaan en daarmee tot natuurlijke selectie. Dit laatste zorgt overigens weer voor uitbreiding van eigenschappen die helpen te overleven, en van het uitsterven van minder verbeterde eigenschappen. Denk maar aan je eigen staartbeen waar de staart is verdwenen. Of de verdwenen grijpmogelijkheid van je voeten. Doordat we rechtop zijn gaan lopen.
Elke crisis is een vorm van natuurlijke selectie en schept kansen. Uiteindelijk kun je veel bedenken maar de levensvatbaarheid van je onderneming verhogen doe je met elkaar en bepaalt mede het uiteindelijke resultaat. Gaat het op lange termijn met de cultuur goed dan gaat het met het bedrijf goed, andersom niet. Je kan nog zo’n goede productielijn hebben of een efficiënte organisatie of een logisch ingericht ICT-systeem. De bepalende factor voor de levensvatbaarheid van je onderneming is de mens en zijn aanpassingsvermogen aan de leefomstandigheden die direct en indirect bijdragen aan zijn ontwikkeling.
De gedane inspanningen tot ontwikkeling gaan zich uiteindelijk terugbetalen. Niemand zit immers te wachten op neergang of streeft naar somberheid en dieptepunten. Alle energie is gericht op een positieve ontwikkeling. Groei op verschillende niveaus. Dat wat werkt wordt uitgebreid en behouden. Net als in de natuur. Belangrijk hierbij is dat de ondernemer niet alleen zijn eigen bedrijfsstructuur sterker en levensvatbaarder maakt. Maar vooral zorgt voor een goede cultuur waar mensen kunnen uitgroeien. Ondernemers die vanuit dit uitgangspunt leidinggeven weten zich gesteund door de natuurwetten. Een geruststellende gedachte in deze tijd.